Prijsbepalende factoren van een aandeel
De waarde van een aandeel wordt door een groot aantal factoren beïnvloed. Bij aandelen die op de effectenbeurs worden verhandeld is de beurskoers daarom vaak moeilijk te voorspellen. De financiële situatie van – en de vooruitzichten voor – de onderneming spelen daarbij uiteraard steeds een rol van betekenis maar de beurskoers staat onder invloed van een groter aantal factoren.
Macro-economische factoren
Macro-economische factoren, zoals de fase waarin de conjunctuur[1] verkeert en de hoogte van de rente spelen een duidelijke rol bij de ontwikkeling van de beurskoersen.
Een rentestijging zal er bijvoorbeeld toe leiden, dat beleggen in obligatie[2] aantrekkelijker wordt. Maar diezelfde rentestijging heeft ook een minder gunstige invloed op de conjunctuur en dus op de winstvooruitzichten, In feite kan een verwachte rentestijging – bijvoorbeeld als gevolg van signalen die wijzen op toenemende inflatie[3] – al voldoende zijn om de beurskoersen te doen dalen.
Uiteraard is er ook een samenhang tussen de conjuncturele ontwikkeling van een land en de valuta van dat land. De valutakoers kan op haar beurt ook weer de beurskoersen van bepaalde aandelen beïnvloeden. Een bekend voorbeeld is de koers van Ahold, die gevoelig is voor de ontwikkeling van de dollarkoers.
Meso-economische factoren
Hierbij kan worden gedacht aan de economisch en technologische ontwikkelingen in de verschillende sectoren van het bedrijfsleven. De economische ontwikkelingen in de sectoren hangen uiteraard nauw samen met de fase waarin de conjunctuur verkeert. De technologische ontwikkelingen kunnen de winsten in een sector – en dus ook de beurskoersen – eveneens beïnvloeden. Bijvoorbeeld internet, geldautomaten.
Micro-economische factoren
Onder de micro-economische factoren verstaan we onder andere de invloed van de gerealiseerde en verwachte winsten van de bedrijven binnen de verschillende sectoren. De beurs blijkt in praktijk heel sterk te anticiperen[4] op de winstverwachtingen. Hierdoor komt het regelmatig voor, dat een gepubliceerde fraaie winst over het afgelopen jaar, in combinatie met een terughoudende winstprognose[5] voor het komende jaar, leidt tot een koersdaling. Ook de door de ondernemingen gevoerde dividendpolitiek[6] is van invloed op de beurskoers. Als een onderneming bijvoorbeeld per traditie een stabiel dividend uitkeert zal de beurskoers daarvan in de praktijk steun ondervinden omdat er een mate van zekerheid is over het te ontvangen dividend[7].
Politieke belangen
De politieke toestand in de wereld. Bij politieke onrust kan het voorkomen dat er massaal aandelen worden “gedumpt”. Bij eens stabiele toestand bestaat er meer vertrouwen in de bestendigheid van het economisch beleid. Denk aan Griekenland en de euro.
Beurskoersen
Beurskoersen beïnvloeden elkaar onderling. De AEX[8] en BEL20 zullen zich niet gemakkelijk kunnen onttrekken aan de invloed van de koersontwikkeling op Wall Street.
Analisten
Ook analyses van vooraanstaande analisten kunnen een rol spelen. Als er door zo’n analist concrete verwachtingen worden uitgesproken over een bepaald aandeel, dan kan dit invloed hebben op de beurskoers van dat aandeel.
Sentiment
Een ander bekend verschijnsel dat invloed heeft op de beurskoersen is het sentimen[9]t. Het kan heel goed zijn dat er geen fundamentele reden aan te wijzen is voor een bepaalde koersbeweging.
Koersrisico
Aangezien de koers van een aandeel een weerspiegeling is van de verschillende factoren die de vraag en het aanbod van dit aandeel beïnvloeden, is de koersschommeling het belangrijkste risico waarmee een belegger te kampen heeft. Maar aangezien een stijging meestal met open armen wordt onthaald, moeten we het risico vooral in een daling van de prijs van het aandeel gaan zoeken. Die kan op korte termijn immers belangrijke verliezen veroorzaken.
De risicofactoren die de koers van het aandeel beïnvloeden, kunnen algemene marktfactoren zijn of specifieke factoren die te maken hebben met de vennootschap zelf.
Factoren die het algemene prijsniveau van een markt beïnvloeden, zijn bijvoorbeeld politieke, sociale of economische veranderingen die door de beleggers geïnterpreteerd en versterkt kunnen worden.
Factoren die de prijs van een aandeel in het bijzonder beïnvloeden, zijn bijvoorbeeld: de verwachte resultaten niet behalen, niet in staat zijn dividenden uit te betalen of niet opgewassen zijn tegen de concurrentie.
Liquiditeitsrisico van de markt
Een gebrek aan liquiditeit kan zich voordoen als het aanbod of de vraag van een waarde tegen een bepaalde prijs heel klein of onbestaand is. In die omstandigheden kunnen de koop- en verkooporders niet onmiddellijk of slechts gedeeltelijk of tegen weinig gunstige voorwaarden worden uitgevoerd. Bovendien kunnen de transactiekosten hoger zijn.
Aandelen van kleine ondernemingen of groeimarkten houden een groter liquiditeitsrisico in wegens het kleine verhandelde volume op die markttypes.
Wisselrisico
Muntschommelingen hebben een invloed op de waarde van buitenlandse beleggingen of van de vergoeding ervan als die in de lokale munteenheid worden omgezet.
Dat risico kan beperkt worden door diversifiëring van aandelen in de lokale munteenheid en aandelen in andere munten.
Liquiditeitsrisico verbonden aan de waarde
Een liquiditeitsrisico kan verbonden zijn aan de specifieke kenmerken van de waarde, bijvoorbeeld wegens een trage transactieprocedure voor aandelen op naam, of wegens de gangbare praktijk op sommige markten.
Risico van faillissement
Bij faillissement of vereffening gebeurt de terugbetaling van de aandeelhouders na die van alle schuldeisers, met een risico op het volledige verlies van de oorspronkelijk belegde bedragen.
Psychologisch risico
Irrationele factoren zoals geruchten, opinies en tendenzen kunnen inwerken op de globale prestatie van de aandelen op de beurs. Die factoren kunnen de beurskoers rechtstreeks beïnvloeden, ook al zijn de vooruitzichten van de onderneming helemaal niet slecht.
Risico van aandelen in vergelijking met obligaties
Het risico van aandelen is groter dan dat van obligaties, zoals we kunnen afleiden uit de koersschommelingen van aandelen in vergelijking met die van obligaties.
Op lange termijn leverde de koersevolutie van aandelen en dividenden in de meeste gevallen echter betere resultaten op dan beleggingen in obligaties.
Het hogere risico van aandelen wordt zo beloond met een betere return[10].
[1] De op- en neergaande beweging van de economie binnen een periode van vijf tot tien jaar. Doorgaans kunnen de volgende fases worden onderscheiden: opleving, hoogconjunctuur, recessie en depressie.
[2] Een document waarin staat dat je geld hebt uitgeleend aan een bedrijf of een organisatie.
[3] Inflatie is een algehele stijging van het algemeen prijspeil. Het gevolg van inflatie is dat je voor hetzelfde geld minder kunt kopen (de koopkracht daalt).
[4] Inspelen op, verwachten, vooruitkijken, vooruitlopen
[5] Voorspelling over hoe iets zal gaan (in dit geval over de winst)
[6] Beleid dat een bedrijf voert ten aanzien van de dividendbetaling.
[7] Een deel van de winst dat aan de aandeelhouders van een vennootschap wordt uitgekeerd.
[8] De Amsterdam Exchange Index (AEX) is de belangrijkste Nederlandse beursindex.
[9] Gevoelsmatige stemming over de gang van zaken met betrekking tot de aandelenkoersen op de effectenbeurs.
[10][10] De return wordt gemeten in verhouding tot de totale inkomsten van de belegging, nl. de weerkerende inkomsten (coupons van obligaties en kasbons of de dividenden) en de min- of meerwaarden.
nagelsbrent 